Tokenomics là gì? Tìm hiểu về cách đọc Tokenomics của 1 dự án

Tokenomics được ví như một “ván bài” trên sàn giao dịch tiền mã hóa. Người nào hiểu rõ quy luật cuộc chơi, có khả năng đọc vị được suy nghĩ, chiến lược của người khác thì nắm chắc trong tay phần thắng. Dù được sử dụng khá phổ biến trên thị trường tiền mã hóa, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ: Tokenomics là gì? Cách thức Tokenomics vận hành ra sao? Trong bài viết này, CryptoX100.com sẽ giúp bạn giải đáp các vấn đề liên quan đến Tokenomics – thuật ngữ tuy lạ mà quen của giới đầu tư.

Tìm hiểu tổng quan về Tokenomics

Tokenomics là gì?

Khi nhắc đến thị trường tiền mã hóa, Tokenomics được xem là thuật ngữ phổ biến nhất. Cụm từ Tokenomics được cấu thành từ: “token” và “economics” (tạm dịch: kinh tế học). Vì vậy, Tokenomics có thể hiểu là mô hình kinh tế token hoặc cách token được triển khai và áp dụng cho nền kinh tế của dự án.

Nói cách khác, Tokenomics giúp người dùng nghiên cứu phương thức vận hành của một crypto trong hệ sinh thái rộng lớn, như: quản lý, phát hành, phân phối, xóa bỏ,.. token.

Tokenomics được khởi xướng bởi nhà tâm lý học Harvard B.F.Skinner vào năm 1972. Theo quan điểm của Skinner, mô hình kinh tế token có thể được kiểm soát. Vì vậy, Tokenomics hoàn toàn có khả năng thúc đẩy các hoạt động tích cực trong mạng lưới (network).

Tầm quan trọng của Tokenomics

Trên thực tế, token chỉ đơn thuần là một đơn vị giao dịch trên thị trường tiền mã hóa. Vậy Tokenomics có gì thú vị? Trước khi xác định mức độ thú vị của Tokenomics, bạn hãy cùng CryptoX100.com tham gia một ván bài:

Nếu thị trường tiền mã hóa trở thành một ván bài với sự tham gia của nhiều đối tượng, điển hình như:

Ảnh minh họa – Nguồn: Coin98

Ván bài này được tạo ra bởi các sàn giao dịch tiền mã hóa, những nhà phát triển và hàng loạt quỹ đầu tư lớn. Họ có thể khởi xướng ván bài theo nhiều cách thức khác nhau, điển hình như các dự án: ICO, IEO, IDO, NFT hoặc GameFi trên các hệ sinh thái. Trong đó, token chính là nhân tố điều khiển cuộc chơi.

TokenĐồng tiền kỹ thuật số được phát hành từ các đợt ICO dự án và có vai trò như một loại tài sản giống như các đồng coin. Ngoài ra các token còn có các chức năng ứng dụng (Utility token) hoặc cổ phiếu (Security) cho dự án. thu hút niềm tin và tiền bạc của các nhà đầu tư. Trong khi đó, người tạo ra chúng lại đang điều khiển ván bài. Như chúng ta đã biết, thị trường tiền mã hóa là một ván bài có tổng bằng 0 (Zero-sum game). Và trong đó, ai cũng đều muốn thu lại lợi nhuận.

Vậy là thế nào để kiếm lợi nhuận từ token?

Câu trả lời dành cho bạn chính là: Tokenomics. Khi hiểu được cách token vận hành, bạn sẽ làm chủ được cuộc chơi và thuận lợi kiếm vốn. Vì vậy, vai trò của Tokenomics là giúp bạn đọc vị được chiến lược của những người điều khiển ván bài để tăng hiệu quả đầu tư.

Một số nhân tố cấu thành Tokenomics

Token Supply (Nguồn cung)

Total Supply (tổng cung): Được hiểu là tổng số lượng token đang lưu hành cộng với token bị khóa và trừ đi token đã bị đốt. Hiện tại, người ta chia Total Supply thành hai dạng: Fixed Total Supply và Unfixed Total Supply.

• Fixed Total Supply (Tổng cung cố định): Đây là tổng số lượng token cung ứng ra ngoài đã được xác định từ trước và không thể thay đổi. Điển hình như: Total Supply của BitcoinLà tiền điện tử đầu tiên trên thế giới được phát minh bởi Satoshi Nakamoto dưới dạng phần mềm mã nguồn mở từ năm 2009. Bitcoin có thể được trao đổi trực tiếp bằng thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào. là 21 triệu BTC ha UniSwap là 1 tỷ UNI.
• Unfixed Total Supply (Tổng cung không cố định): Đây là tổng số lượng token có thể được thay đổi tùy thuộc vào mục tiêu, hoạt động của dự án.

Circulating SupplyTổng số lượng coin/token đang lưu thông trong thị trường (Nguồn cung lưu hành): Đây là tổng số token hiện đang lưu hành trên thị trường.

Max SupplySố lượng token tối đa mà có thể được phát hành. (Nguồn cung tối đa): Đây là tổng số token có thể đạt được tối đa trong tương lai. Max Supply bao gồm cả token đang khai thác hoặc có sẵn trên thị trường.

Market Cap & Fully Diluted Valuation

Market Cap: Đây là tổng giá trị thị trường của một dự án so với Circulating Supply của coin/token tại thời điểm hiện tại. Bạn có thể xác định giá trị Market Cap dựa trên công thức:

Marketing Cap = Circulating x CoinGồm cả Bitcoin và các altcoin khác, được hình thành dựa trên Blockchain độc lập và có vai trò như một loại tiền tệ. Coin được phát hành với mục đích chính là giải quyết các vấn đề liên quan đến việc bảo mật, tài chính, thanh toán, phát triển ứng dụng./Token Price (giá của token)

Fully Diluted Valuation (FDV): Đây là tổng giá trị thị trường của dự án so với Total Supply của token. Bạn có thể xác định chỉ số FDV bằng cách áp dụng công thức:

FDV = Total Supply x Token Price

Token GovernanceLà cách thức cho phép cộng đồng có thể đưa ra quyết định chung mà không tạo ra mâu thuẫn. Đây cũng có nghĩa là quản trị, hay cai trị. (Quản trị token)

Có thể bạn đã biết, không phải token nào cũng được vận hành theo quy luật phi tập trung như Bitcoin. Với hơn 10.000 loại token trên thị trường tiền mã hóa, sẽ có token phát triển theo mô hình này, cũng có token phát triển theo mô hình khác. Nhìn chung, ở thời điểm hiện tại, có 3 loại token cơ bản, bao gồm: phi tập trung, tập trung và từ tập trung sang phi tập trung.

Token Allocation (phân bổ token)

Trước khi quyết định đầu tư vào bất kỳ dự án nào, cần xem qua Token Allocation. Đây được xem là số liệu quan cốt lõi giúp bạn biết được cách thức phân bổ token giữa các bên liên quan. Từ đó, bạn có thể rút ra kết luận rằng việc phân bổ đó có hợp lý hay không hoặc ảnh hưởng như thế nào đến dự án của bạn.

Phân bổ token – Nguồn: Coin98

Token Release (Phát hành token)

Trong một dự án tiền mã hóa, Token Release được xem là chiến lược phân phối token ra thị trường. Cũng giống như Token Allocation, Token Release ảnh hưởng rất lớn đến giá token. Bên cạnh đó, đây cũng là nhân tố quan trọng thúc đẩy nhu cầu sở hữu của người dùng. Tại thời điểm hiện tại, Token Release được phân thành hai nhóm, gồm: Token Release theo lịch trình và Token Release theo yêu cầu.

Sơ đồ phát hành token theo lịch trình – Nguồn: Coin98

Token Sale (bán token)

Token Sale là phương thức huy động vốn từ các nhà đầu tư bằng cách bán token. Quy trình này giống như các sự kiện gây quỹ trên thị trường truyền thống – các doanh nghiệp gây quỹ bằng cách bán cổ phiếu của mình. Trên thị trường tiền mã hóa, cổ phiếu được thay bằng token.

Được biết, để gây quỹ, các doanh nghiệp truyền thống thường tổ chức 5 vòng huy động vốn. Trong khi đó, những dự án tiền mã hóa chỉ mở 3 đợt kêu gọi. Tùy theo lĩnh vực, ngành nghề và quy mô, việc định giá doanh nghiệp có thể sẽ khác nhau. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp giàu tiềm năng có thể gây quỹ hơn 100 triệu USD (Theo Series C).

Đối với thị trường tiền mã hóa, mức độ định giá sẽ thấp hơn nhiều so với thị trường truyền thống. Đơn giản vì thị trường này còn khá mới mẻ, tỷ lệ rủi ro cao. Đồng thời, Market Cap của thị trường tiền điện tử vẫn nhỏ hơn nhiều so với thị trường chứng khoán ở các nước phát triển.

Một số trường hợp sử dụng Token

Tùy thuộc vào tính năng và mục đích phát hành mà token được sử dụng cho nhiều trường hợp khác nhau. Trên thực tế, không phải ai cũng biết cách sử dụng token đúng mục đích. Vì vậy, Tokenomics đã trở thành “chiếc chìa khóa” giải quyết thực trạng này.

Tokenomics giúp người dùng biết cách sử dụng token đúng mục đích. Đồng thời, giải pháp này còn cho phép bạn xác định đúng giá trị của token thông qua những lợi ích mà chúng mang lại.

StakingHiểu đơn giản là việc mua lại các đồng tiền điện tử và giữ chúng lại trong ví điện tử, hoặc tích luỹ đồng coin trực tiếp từ ví của mình trong một khoảng thời gian cụ thể để nhận các phần lợi ích. (Đặt cược)

Phần lớn dự án hiện nay đều hỗ trợ người dùng staking bằng token gốc. Có thể nói, hầu hết người dùng đều sử dụng token để đặt cược. Lý do vì giải pháp này giúp họ kiếm thêm nhiều token hơn bằng một cách thức đơn giản.

Để staking, người dùng cần khóa token của mình bên trong giao thức. Từ đó, số lượng token lưu hành trên thị trường sẽ giảm. Khi ấy, giá trị của token sẽ tăng lên bởi tính khan hiếm. Khi số lượng token đặt cọc tăng lên, các mạng lưới hoạt động theo cơ chế Proof-of-stake sẽ trở nên an toàn và phi tập trung.

Farming

Farming cho phép người dùng có thể cung cấp thanh khoản trong các giao thức DeFi để nhận token gốc của dự án như một phần thưởng. Chẳng hạn như khi cung cấp thanh khoản cho Binance, bạn sẽ nhận được BNB.

Phí giao dịch

Token còn được sử dụng để làm phí khi người dùng giao dịch. Trong mỗi cuộc giao dịch, trao đổi, mua bán, bạn cần phải trả một khoản phí nhỏ cho người xác nhận giao dịch của mình. Các dự án dựa trên nền tảng BlockchainCó nghĩa là chuỗi các khối chứa các giao dịch được kết nối với nhau theo dạng móc xích có liên quan chặt chẽ với nhau. Đây là từ khoá chỉ cho việc ứng dụng kỹ thuật móc xích các khối thành chuỗi kết nối với nhau và sử dụng công nghệ mạng ngang hàng để lưu đồng bộ dữ liệu trên tất cả các nút mạng. Vì công nghệ này sử dụng các nút mạng được kết nối ngang hàng với nhau nên có thể thời gian ở các nút mạng không giống nhau nên việc sử dụng các khối kết nối móc xích như vậy để đảm bảo thứ tự thời gian của chúng. thường sử dụng token gốc riêng biệt để thanh toán phí giao dịch.

Phí quản trị

Tùy vào mục tiêu phát triển mà mỗi dự án sẽ quyết định hoạt động trên nền tảng tập trung hoặc phi tập trung. Tuy nhiên, phần lớn các giao thức DeFi hiện nay đều vận hành theo mô hình quản trị phi tập trung.

Do đó, khi sở hữu token, bạn hoàn toàn có quyền đề xuất ý tưởng hoặc bỏ phiếu để cải thiện dự án. Thông thường, những đề xuất này sẽ liên quan đến phí giao dịch, thời gian phát hành token hoặc quyết định mở rộng dự án sang Blockchain khác.

Launchpad

Trong thời gian gần đây, một số dự án đã cập nhật thêm tính năng Launchpad để tạo nên sự đa dạng. Tính năng này giúp người dùng có thể đặt cược để tham gia các sự kiện Token Sale trên nền tảng hoặc sự kiện xổ số để nhận NFT.

Tokenomics đóng vai trò như “ngọn hải đăng” giúp người dùng xác định đúng “đường đi nước bước” trong hành trình đầu tư tiền mã hóa. Hy vọng với những thông tin trên, bạn đã hiểu được Tokenomics là gì và những vấn đề xoay quanh thuật ngữ này.

Hãy theo dõi CryptoX100.com để không bỏ lỡ những bài viết hay về kiến thức tài chính và đầu tư tiền mã hóa nhé!

Những câu hỏi thường gặp về Tokenomics