Một trong những mô hình kinh doanh phổ biến và được áp dụng rộng rãi trong bối cảnh công nghệ số, chuyển đổi số là Peer to Peer. Mô hình này cho phép người mua và người bán kết nối, tương tác với nhau một cách nhanh chóng thông qua Internet. Có thể nói, Peer to Peer đã trở thành xu thế tất yếu trong nền kinh tế chia sẻ như hiện nay. Vậy chính xác mô hình Peer to Peer là mô hình như thế nào?
Tìm hiểu tổng quan về mô hình Peer to Peer
Mô hình Peer to Peer là mô hình như thế nào?
Peer to Peer (P2PNgười với người, ý ám chỉ tính ngang hàng với nhau không ai hơn ai. Thuật ngữ này có thể kết hợp với những thuật ngữ khác ví dụ như Giao dịch P2P (giao dịch ngang hàng), P2P network (Mạng lưới ngang hàng)) được biết đến như một mạng lưới tập hợp nhiều thiết bị khác nhau cùng thực hiện sứ mệnh chung là lưu trữ và chia sẻ tập tin. Hiểu theo cách khác, Peer to Peer dùng để chỉ mạng máy tính sử dụng cấu trúc ngang hàng, phân tán.
Trong đó, mỗi máy tính hay mỗi người người tham gia được gọi là node hoạt động riêng lẻ. Hầu như toàn bộ node trong mô hình Peer to Peer đều có sức mạnh tương đồng và thực hiện các nhiệm vụ giống nhau. Peer to Peer còn được gọi với những tên gọi khác như: “mạng ngang hàng”, “mạng đồng đẳng”.
Thông thường, các tài nguyên được chia sẻ bao gồm: băng thông mạng, dung lượng lưu trữ drive hoặc mức độ sử dụng bộ xử lý. Điểm đặc trưng của Peer to Peer là có khả năng chia sẻ và trao đổi với nhau, không một máy nào có đặc quyền riêng hoặc người dùng nào làm quản trị viên.
Peer to Peer là gì trong kinh doanh?
Trong kinh doanh, Peer to Peer là một mô hình phi tập trung, cho phép người mua và người bán tương tác trực tiếp với nhau mà không cần thông qua trung gian. Những hoạt động được thực hiện trong mô hình Peer to Peer là mua bán, thanh toán, tương tác,…
Đối với nền kinh tế Peer to Peer, người bán thường là cá nhân hoặc nhà thầu hoạt động độc lập. Họ là những người sở hữu cả công cụ hoặc phương tiện cũng như sản phẩm cuối cùng. Ví dụ điển hình của mô hình Peer to Peer là: Amazon, Alibaba, Uber, eBay,…
Mô hình Peer to Peer hoạt động như thế nào?
Hệ thống mạng lưới Peer to Peer được duy trì bởi mạng lưới người dùng phân tán. Về bản chất, thiết kế của mạng lưới này sẽ không có quản trị viên trung tâm hoặc server. Vì vậy, mỗi node đóng vai trò vừa là máy khách (client) vừa là máy chủ (server) cho các node khác.
Nhiệm vụ cốt lõi của các node là tải tệp từ các node hoặc tải tệp lên cho các node khác. Có thể nói, đây là điểm khác biệt giữa mạng Peer to Peer với hệ thống máy chủ và máy khách truyền thống.
Đối với mạng lưới Peer to Peer, các node được kết nối, chia sẻ và lưu trữ dữ liệu trên ổ cứng của chúng. Khi đóng vai trò là máy khách, node được phép tải dữ liệu từ các node khác trên mạng. Ngược lại, khi vận hành như máy chủ, node có thể tải các tệp lên mạng lưới. Thậm chí, một node có thể thực hiện cùng lúc 2 chức năng.
Một số mô hình chủ đạo của Peer to Peer
Mạng lưới Peer to Peer được phân thành 3 kiểu cấu trúc chính, bao gồm:
- Mạng P2P không có cấu trúc.
- Mạng P2P có cấu trúc.
- Mạng P2P lai.
Mạng P2P không có cấu trúc
Khi vận hành trên mạng lưới P2P không có cấu trúc, các node không được triển khai theo bất kỳ cấu trúc nào cụ thể. Ngoài ra, những người tham gia mạng lưới này sẽ giao tiếp ngẫu nhiên với nhau. Điểm mạnh của P2P không có cấu trúc là hạn chế sự ảnh hưởng khi một trong các node tự ý rời khỏi mạng lưới.
Bên cạnh đó, việc xây dựng P2P không có cấu trúc cũng đơn giản và dễ dàng hơn so với các mạng lưới khác. Tuy nhiên, do không có cấu trúc nên mạng lưới này cần sử dụng bộ nhớ và CPU cao hơn.
Các truy vấn tìm kiếm cần phải gửi đến số lượng đồng đẳng cao nhất có thể. Điều này dẫn đến việc mạng lưới xuất hiện đầy rẫy các truy vấn. Nhất là trong trường hợp chỉ có một vài node cung cấp nội dung như mong muốn.
P2P có cấu trúc
Mạng lưới này cho phép các node tìm kiếm dữ liệu một cách hiệu quả, ngay cả khi nội dung không được lưu trữ rộng rãi. Quy trình này được thực hiện thông qua việc sử dụng các hash giúp tra cứu cơ sở dữ liệu.
So với P2P không có cấu trúc, P2P có cấu trúc vận hành hiệu quả hơn. Tuy nhiên, mạng lưới này có mức độ tập trung cao, đòi hỏi nhiều phí thiết lập cũng như bảo trì. Bên cạnh đó, các node thường có xu hướng rời khỏi mạng P2P có cấu trúc vì chúng hoạt động tương đối kém mạnh mẽ.
P2P lai
Bản chất của P2P lai là sự cộng hưởng giữa kiến trúc máy khách, máy chủ truyền thống cùng các phương diện đặc trưng của kiến trúc mạng P2P. So với hai mô hình còn lại, P2P lai có hiệu suất vận hành cao hơn. Đồng thời, P2P lai sở hữu nhiều tính năng độc đáo, khả năng và phi tập trung đáng kể.
Ưu điểm và hạn chế của Peer to Peer
Dù mang đến hiệu quả cao, đáp ứng tốt mọi nhu cầu của người dùng và phù hợp với xu hướng chung của thời đại, nhưng Peer to Peer vẫn tồn tại những ưu điểm và hạn chế riêng. Vì vậy, để sử dụng mô hình này hiệu quả, bạn cần nắm rõ điểm mạnh cũng như điểm yếu của chúng.
Ưu điểm
- Dễ dàng thiết lập và sử dụng, không đòi hỏi sự phân quyền, phân cấp hoặc chịu sự quản lý của một đơn vị trung gian nào.
- Không bắt buộc có quản trị viên mạng, mọi thành viên trong mạng lưới đều có quyền hạn ngang bằng nhau.
- Bất kỳ ai cũng có thể kiểm soát việc chia sẻ tài nguyên giữa các thiết bị với nhau.
- Do được sử dụng trong các doanh nghiệp nhỏ, Peer to Peer không đòi hỏi chi phí đầu tư lớn. Vì vậy, người dùng không cần đầu tư các loại máy chủ, phần cứng cũng như phần mềm đắt đỏ.
Hạn chế
- Không có sự phân cấp, khiến việc quản lý của các máy gặp khó khăn.
- Thiếu tính an ninh, bảo mật trong quá trình truy cập dữ liệu.
- Độ tin cậy không cao vì các link trong hệ thống Peer to Peer là ngang hàng.
Sự ảnh hưởng của Peer to Peer đối với BlockchainCó nghĩa là chuỗi các khối chứa các giao dịch được kết nối với nhau theo dạng móc xích có liên quan chặt chẽ với nhau. Đây là từ khoá chỉ cho việc ứng dụng kỹ thuật móc xích các khối thành chuỗi kết nối với nhau và sử dụng công nghệ mạng ngang hàng để lưu đồng bộ dữ liệu trên tất cả các nút mạng. Vì công nghệ này sử dụng các nút mạng được kết nối ngang hàng với nhau nên có thể thời gian ở các nút mạng không giống nhau nên việc sử dụng các khối kết nối móc xích như vậy để đảm bảo thứ tự thời gian của chúng.
Về bản chất, mô hình Peer to Peer và mạng lưới Blockchain có sự tương đồng nhất định. Nếu Peer to Peer vận hành theo nguyên lý phân quyền, kiến trúc của Blockchain cũng được thiết kế theo kiểu ngang hàng. Qua đó, toàn bộ tài sản đều được mã hóa mà không cần quy đổi qua bên thứ ba hoặc máy chủ nào.
Vì vậy, khi Blockchain tích hợp mô hình Peer to Peer, mọi người dùng đều có thể tham gia vào quy trình xác thực cũng như các minh các block. Bên cạnh đó, mô hình Peer to Peer còn mang đến nhiều lợi ích vượt trội khác cho Blockchain, cụ thể như:
- Tạo nên một cấu trúc mạng an toàn, thuận tiện và tối ưu hơn so với cơ chế máy chủ – máy khách truyền thống.
- Tăng khả năng vận hành độc lập mà không cần sự kiểm duyệt nào từ đơn vị thứ 3.
Nhìn chung, Peer to Peer là một mô hình vượt trội, sở hữu nhiều tính năng tối ưu, giúp tăng trải nghiệm của người dùng. Qua bài viết trên, CryptoX100.com hy vọng bạn đã giải đáp được thắc mắc: “Mô hình Peer to Peer là mô hình như thế nào?” và những thông tin xoay quanh thuật ngữ này.
Những câu hỏi thường gặp
Mô hình Peer to Peer có chia sẻ file được không?
Tất nhiên là có! Hiện tại, có rất nhiều mô hình Peer to Peer giúp chia sẻ file, như: Gnutella, G2 và eDonkey.
Mạng lưới Peer to Peer có an toàn không?
Các mô hình Peer to Peer cung cấp nhiều nguyên tắc bảo mật máy tính khác nhau. Tuy nhiên, những ứng dụng này vẫn chứa các lỗ hổng nhất định. Ngoài ra, vì các ứng dụng Peer to Peer vận hành như một máy chủ nên rất dễ bị truy cập thiếu kiểm soát.
Thế nào là mô hình kết hợp?
Mô hình này chính là sự kết hợp giữa các mô hình máy khách – máy chủ và mô hình Peer to Peer.
Điểm khác biệt giữa mô hình truyền thống và mô hình Peer to Peer là gì?
Mô hình Peer to Peer khác với mô hình truyền thống ở cách thức tiêu thụ và cung cấp tài nguyên được phân chia.